Sny Baldura - „Baldrs draumar” lub „Vegtamskviða”

-

 "Sny Baldura" - całe tłumaczenie pod tym linkiem.

 

 A tu więcej o pieśni:

"Sny Baldura" to pieśń, w której Odyn schodzi do podziemi, by dowiedzieć się więcej o zapowiedzianej w snach śmierci jego syna, Baldura. Motyw schodzenia do podziemi znamy też z opowieści o Gilgameszu i Orfeuszu.

Pieśń datowana jest na nie później niż pierwszą połowę XI wieku.

W niektórych tłumaczeniach, w tym w polskim tłumaczeniu Lelewela z 1828 roku jest więcej strof. Po pierwszej strofie znajdują się cztery wtrącone zwrotki:

"2. Przykrym stał się ciężar spania; przyjemność snu, jemu znikła. Chcieli olbrzymi, przyszłość wybadać, czy to zdarzenie złym nie zatrważa?
3. Rzekły pytane: "bliska śmierć Ullra przyjacielowi, jedynie miłemu!" I smutek powstał, Friggi i Swafna i innych władźców: radę przyjęli:
4. Wysłać gońce, do wszech stworzeń, dla Baldera błagać, pokoju, przyjaźni. Wszystkie rodzaje, zarzekły się: od wszystkich dostała Frigga, obietnice, przysięgi.
5. Poległych ojcu (Walfauthr) nie dość się zdało. Spełzłą mniemał, skłonność szczęścia. Asów zwołując, rady  pytając, w całym zebraniu, różnie zważano."

Wydania Eddy z siedemnastego i pierwszej połowy osiemnastego wieku zawierały właśnie dłuższą wersję tej pieśni. Dodatkowe wersy zostały odrzucone już w 1867 w wersji Eddy wydanej przez Sophusa Bugge (zob. np. przypisy do "Snów Baldura" w wydaniu Buggego). Strofy te zostały przez badaczy uznane za nieautentyczne, niepotrzebne i przestały być oficjalną częścią "Snów Baldura".  

Badacze zwracają uwagę na pasywność Baldura, który właściwie sam nie podejmuje żadnych działań, jest jedynie obiektem działań innych. Nigdy nie słyszymy też w pieśniach jego własnych wypowiedzi. (Frog, 2010, s. 241-242).

Aktywny jest Odyn, a w wersji dłuższej tej pieśni, też Freja. Ale po co właściwie Odyn podróżuje do podziemi, skoro sam potrafi zobaczyć przyszłość? Ziviani (2013) twierdzi, że Odyn udaje się do królestwa zmarłych, wierząc, że zmarli posiadają wiedzę ezoteryczną, która pozwoli lepiej zrozumieć sny Baldura. Malm z kolei sugeruje, że celem podróży Odyna nie było tylko zbieranie informacji, ale też próba sił oraz próba wpłynięcia na przebieg wypadków (zob. Malm, 2010). 

Nie jest właściwie jasne, czy Odyn wchodzi przez bramy królestwa Hel, czy może skręca do grobu wieszczki, który leży poza bramami piekła, a następnie magią zmusza wieszczkę do powstania i odpowiedzi na jego pytania. Powszechnie przyjmuje się, że Odyn rozmawia z Angerbodą – matką trojga potwornych dzieci Lokiego, ale alternatywne interpretacje sugerują, że mogła to też być jotunka Þökk, a może nawet sam Loki. (zob. Malm, 2010, s.284).

Dlaczego po ostatnim pytaniu wieszczka rozpoznaje Odyna? Jak pisze Malm, jedyną możliwą odpowiedzią na pytanie "Kim będą dziewice, co zapłaczą smutno / I pod niebo rzucą żagla jego płótno?” jest – będą to dziewice-fale (Malm, 2010, s.281). Celem tego pytania nie jest jednak zebranie informacji, ale okazanie władzy i ujawnienie się – jest to bowiem zagadka, którą mógł zadać tylko Odyn, bo tylko on ma wystarczającą wiedzę. Pytając o płaczące dziewice, Odyn ujawnia swoją tożsamość. Malm cytuje też alternatywną interpretację imienia Angerbody – nie jako Niosącej Smutek ale jako Falę właśnie (Malm, 2010, s.282).


Odyn jedzie na swoim ośmionogim koniu o imieniu Sleipnir do królestwa bogini Hel, do Niflhel, aby porozmawiać z wieszczką na temat złowróżbnych snów Baldura. Ale wieszczka okazuje się Angerbodą, matką Fenrira, Hel i węża Jormungand
"Odin rides to Hel". Autor ilustracji: W.G. Collingwood (1854-1932)


Źródła: